Een werving & selectie dilemma waar niemand het over heeft….
Eerlijk gesproken: Janine over ethiek in het vak
Ethiek in ons werk draait niet alleen om procedures of protocollen. Het gaat om mensen. En mensen zijn niet perfect. Dat maakt het vak interessant, maar soms ook ingewikkeld…
Onlangs maakte ik het weer mee: ik werd gebeld door een kandidaat die nét 3 maanden geleden door ons was geplaatst; hij had een mooie vacature op onze website gezien. ‘Ohoh’ denk ik dan, gevolgd door ‘nee, dát gaan we niet doen’.
Deze vraag riep meteen een belangrijk ethisch vraagstuk op, eentje die vaak voorkomt in ons vak, namelijk: hoe ga je om met geplaatste kandidaten? Is er een moment waarop je ze mag benaderen voor een nieuwe functie? Of kan dat alleen als de kandidaat zélf reageert? Of mag je helemaal nooit meer ‘aan de kandidaat komen’, als deze eenmaal door jou is geplaatst?
Wie, net als ik, wat langer in het vak zit, weet dat de praktijk soms weerbarstiger is dan meteen ‘nee, dat doen we niet’ te roepen. Want wat als je weet dat een kandidaat niet helemaal op zijn plek zit? Of als de functie anders blijkt dan voorgespiegeld? Wat doe je dan?
De nuance achter een ogenschijnlijk helder principe
Binnen ES – Partners in Search hebben we één duidelijk uitgangspunt: We benaderen nooit kandidaten die we zelf hebben geplaatst.
Punt.
Niet actief, niet indirect, niet via-via. Dat vind ik niet meer dan logisch. De opdrachtgever rekent op onze integriteit. Wij hebben iemand voorgesteld, een match gemaakt en daar staan we achter. Actief ‘terugvissen’ voelt dan niet alleen onbetrouwbaar – het is het ook.
Maar… (want er is altijd een maar)
Het leven van een kandidaat speelt zich niet altijd netjes af binnen de grenzen van onze ethische regels. Kandidaten komen soms terug. Soms twijfelen ze. Dan weer botsen ze met hun nieuwe leidinggevende. Af en toe blijkt een cultuur tóch niet te passen. En heel soms blijkt de functie wezenlijk anders te zijn dan ze dachten. En wat dan? Wegsturen? Ogen dicht? Meebewegen? Maar hoe dan?
Het is een dilemma waar veel professionals in ons vak mee worstelen. Want je wilt netjes blijven naar je opdrachtgever én je hebt ook een verantwoordelijkheid naar de kandidaat. Je hebt tenslotte gedurende een aantal maanden intensief met die persoon gewerkt, vertrouwen opgebouwd, en voor diegene wil je er ook zijn.
Wat wij doen?
We luisteren. We denken mee over opties. We helpen iemand gedachten te ordenen. Soms trekken we – in overleg met de kandidaat – aan de bel bij onze opdrachtgever.
De stelregel blijft echter; wanneer we iemand hebben bemiddeld, zullen we deze kandidaat nooit voor een nieuwe functie benaderen, niet na 3 maanden, maar ook niet na 3 jaar. Wel denken we mee als een kandidaat vastloopt. En heel soms, wanneer de kandidaat aangeeft echt niet op de goede plek te zitten, zullen we deze persoon toch in procedure nemen bij een nieuwe opdrachtgever. Dit doen we echter niet zomaar; eerst bespreken we altijd met de kandidaat wat er aan de hand is. Het draait altijd om het antwoord op de vraag ‘heb je alles geprobeerd om deze situatie te veranderen?’ Dan kunnen we pas handelen op een integere manier.
Uiteindelijk draait het om integriteit
Werving & selectie is mensenwerk, maar ook vertrouwenswerk. In ons vak bouwen we aan relaties met opdrachtgevers én kandidaten, en die relaties zijn alleen duurzaam als je moreel kompas klopt – ook op de ongemakkelijke momenten.
Het mooiste is: als je dit principe helder hebt, geeft het rust. Kandidaten voelen dat je eerlijk blijft. Opdrachtgevers waarderen het dat je hun belang bewaakt. En jijzelf weet dat je elke keuze kunt verantwoorden.
Dus….
Het dilemma “benader je iemand die je zelf hebt geplaatst?” lijkt simpel, maar dat is het in de praktijk zelden. Toch helpt één uitgangspunt enorm:
Niet benaderen. Nooit. Maar wel een luisterend oor bieden wanneer iemand jou zélf opzoekt, en dan pas handelen, met respect voor alle betrokken partijen.
Onze rol als bemiddelaar
Als bemiddelaar sta je middenin dit spanningsveld. Enerzijds heb je de verantwoordelijkheid om de opdrachtgever te voorzien van een zorgvuldig geselecteerde kandidaat. Anderzijds ben je er ook voor de kandidaat, die recht heeft op bescherming van zijn persoonlijke situatie en op een eerlijk proces.
De balans ligt volgens mij bij het gesprek. We kunnen kandidaten wijzen op het belang van openheid richting de opdrachtgever wanneer persoonlijke omstandigheden van invloed kunnen zijn op de uitvoering van de functie. Maar wij kunnen die keuze niet voor hen maken, en mogen dat wettelijk ook niet.
Wat we doen
Wat ik geleerd heb, is dat integriteit meer is dan het volgen van regels. Het gaat om het zorgvuldig omgaan met belangen, het wegen van situaties en het voeren van gesprekken die soms ongemakkelijk zijn. Door kandidaten bewust te maken van de mogelijke impact van hun persoonlijke situatie, geef je hen de kans om zelf regie te nemen. Voor opdrachtgevers geldt dat zij erop moeten kunnen vertrouwen dat het proces zorgvuldig verloopt, zonder dat er informatie wordt achtergehouden die niet gedeeld mag worden.
Conclusie
Deze ervaring maakte opnieuw duidelijk hoe dun de lijn soms is tussen integriteit, zorgvuldigheid en belangenafweging. Het vraagt van ons als consultants om steeds alert te zijn, de regels te kennen en de moed te hebben dit soort kwesties bespreekbaar te maken.
Want eerlijk gesproken: integriteit is niet zwart-wit. Het is balanceren tussen belangen, met respect voor de mens achter de kandidaat en voor de opdrachtgever die vertrouwen in ons stelt.
In deze reeks deel ik elke maand mijn persoonlijke gedachten over ethiek in ons vakgebied. Geen grote “waarheden”, maar kleine vragen. Niet gebaseerd op theoretische casussen, maar op harde – en soms ongemakkelijke – praktijkervaringen. Over digitalisering, menselijkheid, en over onze rol in een wereld waar alles sneller, transparanter en ingewikkelder wordt.
Soms weten we het niet zeker. Dat is precies het begin van een eerlijk gesprek.
Wil je reageren op deze column, herken je je in dit onderwerp of wil je er eens over sparren? Ik hoor graag van je. Stuur me gerust een bericht via janine@es-partnersinsearch.nl.
Lees ook de andere columns: